آثار دنیوی احترام به پدر و مادر

1. دوری از عصیان گری و شقاوت

از جمله آثاری که قرآن کریم به آن تأکید نموده است این است که نیکی به والدین صفت جبار و عصیانگری را از انسان دور می کند و همچنین دچار شقاوت نمی گردد.

قرآن کریم می فرماید :
« گفتیم ای یحیی کتاب آسمانی را به قوت بگیر و به او در عهد کودکی نبوت بخشیدیم واز سوی خویش بر او رحمت آوردیم و پاکیزه اش داشتیم و او پرهیزگار بود و او را سفارش به نیکی به پدر و مادرش نمودیم و او جبار و عصیانگر نبود.»[1]

و یا درباره حضرت عیسی (علیه السلام) فرموده:
« مرا مادام که زنده باشم به نماز و زکات سفارش فرموده است و نیز مرا در حق مادرم نیکو کار گرداند و مرا زورگوی سخت دل نگردانده است.»[2]

2. طول عمر

همانطور که طول عمر اثر صله رحم، شمرده می شود روایات اسلامی این اثر را برای نیکی به والدین ذکر نموده اند.
پبامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: کسی که طولانی شدن عمر و توسعه رزق را دوست دارد به پدر و مادر خود نیکی کند.[3]
و نیز رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید: در خواب مردی از امتّم را دیدم که فرشته مرگ برای قبض روح او حاضر شده بود اما او با نیکی به والدین خود آن فرشته را از ماموریتش منع کرد.

3. فراوانی روزی

در روایتی از امام صادق (علیه السلام) آمده است هر کسی نیکی به والدین نماید هرگز در زندگی به فقر مبتلا نخواهد شد.

4. اجابت دعای والدین در حق فرزندان

در برخی روایات به اهمیت دعای والدین در حق فرزندان اشاره شده و از جمله آثار توجه و نیکی به آن ها شمرده است. امام صادق (علیه السلام) فرمود: خداوند دعای سه کس را رد نخواهد کرد: دعای پدر در حق فرزند در هنگام نیکی به او . دعای پدر بر ضد فرزند (نفرین) هنگامی که مورد عاق او واقع شود و دعای مظلوم بر ظالم[4].

5. موجب نیکی فرزندان می شود

از جمله اثر های دنیایی نیکی به پدر و مادر این است که اگر کسی پدر و مادرش را احترام نمود آن احترام را از ناحیه فرزندانش خواهد دید. فلسفه این امر روشن است زیرا فرزندان انسان، پدر و مادر را الگوی عملی خویش قرار می دهند.
اگر آنها ببینند پدر و مادرشان نیکی به والدین را سرلوحه زندگی خود قرار
داده اند و به آن همت می ورزند او هم نسبت به آنان چنین خواهد کرد.
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «بروا آباءکم یبرکم ابناءکم» ؛ «به پدرانتان نیکی کنید تا فرزندانتان به شما نیکی کنند.»[5]

آثار اخروی احترام به پدر و مادر

از جمله آثار و پیامدهایی که عمل به این ارزش الهی به دنبال دارد آثاری است که پس از عالم دنیا نصیب انسان می گردد که عبارتند از:

1. آسان شدن مرگ؛

امام صادق (علیه السلام) فرمودند: کسی که دوست دارد خدای متعال سختی های مرگ را بر او آسان سازد. به خویشان و نزدیکان و پدر و مادرش نیکوکار باشد و اگر چنین کند خدای متعال سختی های مرگ را بر او آسان می کند.[6]
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بر بالین جوانی که در حال مرگ بودحاضر شد و فرمود: ای جوان کلمه توحید (لا اله الا ا…) بر زبان بیاور جوان زبانش بند آمده بود و قادر به ادای توحید نبود. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) خطاب به حاضرین فرمود: آیا مادر این جوان در این جا حاضر است؟ زنی که در بالای سر جوان ایستاده بود گفت: آری، من مادر او هستم.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: آیا تو از فرزند راضی و خشنود هستی؟ گفت: نه من مدت شش سال است که با او حرف نزده ام.
فرمود: ای زن او را حلال کن و از او راضی باش! گفت برای رضایت خاطر شما او را حلال کردم، خداوند از او راضی باشد.
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: ای جوان چه می بینی؟ گفت: مردی بسیار زشت و بدبو را مشاهده می کنم و اکنون گلوی مرا گرفته است.
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) دعائی به این مضمون به جوان یاد داد و
فرمود بخوان :
«ای خدائی که عمل اندک را می پذیری و از گناه و خطای بزرگ در می گذاری از من نیز عمل اندک را بپذیر و از گناه بسیار من در گذر چرا که تو بخشنده و مهربانی. »
جوان دعا را آموخت و خواند، سپس پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) پرسید: اکنون چه می بینی گفت: اکنون مردی (ملکی) را می بینم که صورتی سفید و زیبا و پیکری خوشبو و لباسی زیبا بر تن دارد و با من خوش رفتاری می کند، بعد از دنیا رحلت کرد.[7]

2. دریافت پاداش زیاد

امام صادق (علیه السلام) در این باره می فرماید: «چه چیز مانع شخص می شود وقتی که پدر و مادرش زنده یا مرده اند به آنها نیکی کند، به این صورت که به نیت آنها نماز بخواند، صدقه بدهد، حج به جا بیاورد و روزه بگیرد. زیرا اگر چنین کند ثواب آن به پدر و مادرش می رسد و به خودش نیز همان مقدار ثواب داده می شود همچنین خداوند بر کارهای نیک و نماز او خیر زیاد عطا می کند.»
در برخی از روایات به پاداش هایی اشاره شده است که به ازای نیکی به پدر و مادر عطا می شود برای نمونه در روایتی از ابن عباس از رسول اکرم
(صلی الله علیه و آله و سلم) آمده است : هر فرزند نیکوکاری که از روی مهربانی به پدر و مادر نگاه کند در مقابل هر نگاه ثواب یک حج کامل مقبول به او داده
می شود.
سوال کردند: حتی اگر روزی صد مرتبه به آنها نگاه کند؟
حضرت فرمود: آری خداوند برزگ تر و پاک تر است.[8]

3. مغفرت حق

امام سجاد (علیه السلام) فرمود: مردی خدمت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) رسید و گفت: ای رسول خدا، من هیچ کار زشتی نمانده که انجام نداده باشم آیا می توانم توبه کنم؟ رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: آیا هیچ یک از پدر و مادرت زنده هستند؟گفت: بلی ، پدرم. حضرت فرمود: برو به او نیکی کن تا آمرزیده شوی. وقتی او راه افتاد پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: ای کاش مادرش زنده بود یعنی اگر مادرش زنده بود و به او نیکی می کرد زودتر آمرزیده می شد.[9]

4. وصول به بهشت

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در این مورد فرمود:
«4 خصوصیت است که اگر کسی واجد آن باشد لطف و احسان حق تعالی بر او ریزش خواهد کرد و در بهشت رضوان ماوی خواهد گزید » ؛
1. اخلاق نیکی که با آن در میان مردم زندگی کند.
2. مدارا کردن با گرفتاران .
3. شفقت و مهربانی به والدین.
4. احسان به زیردستان همچنین ابراهیم بن شعیب می گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم، پدری فرتوت وضعیت دارم که به هنگام فضای حاجت او را به دوش می کشم، حضرت فرمود: تا هرگاه که می توانی این عمل دریلغ نکن و غذای او را لقمه لقمه در دهانش بگذار چه این عمل در واپسین روز سپر آتش خواهد بود.[10]

5. همنشینی با نیکان

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در بیان پیامد اخروی و اثرات نیکی به والدین می فرماید: کسی که برای پدر و مادرش حج انجام دهد و یا بدهکاری آنها را بپردازد، خداوند او را در روز قیامت با نیکان بر می انگیزد.[11]
روزی حضرت موسی (علیه السلام) در ضمن مناجات به پروردگار عرض کرد: خدایا می خواهم همنشینی را که در بهشت دارم ببینم که چگونه شخصی است.
جبرئیل بر او نازل شد و گفت: یا موسی (علیه السلام) قصابی که در فلان محل است همنشین تو است. حضرت موسی (علیه السلام) به درب دکان قصاب آمده دید جوانی شبیه شبگردان مشغول فروختن گوشت است.
شب که شد جوان مقداری گوشت برداشت و به سوی منزل روان گردید.
موسی (علیه السلام) از پی او تا درب منزلش آمد و به او گفت: مهمان
نمی خواهی؟
گفت: بفرمائید. موسی (علیه السلام) را به درون خانه برد. حضرت دید جوان غذائی تهیه نمود آنگها زنبیلی از طبقه فوقانی به زیر آورد، پیر زنی کهنسال را از درون زنبیل بیرون آورد و او را شتشو داد غذا را با دست خویش به او خورانید.
موقعی که خواست زنبیل را به جای اول بیاویزد زبان پیرزن به کلماتی که مفهوم نمی شد حرکت نمود: بعد جوان برای حضرت موسی (علیه السلام) غذا آورد و خوردند.
موسی (علیه السلام) سئوال کرد حکایت تو با این پیرزن چگونه است؟
عرض کرد: این پیرزن مادر من است، چون وضع مادی ام خوب نیست که کنیزی برایش بخرم خودم او را خدمت می کنم.
پرسید: آن کلماتی که به زبان جاری می کرد چه بود؟
گفت: هر وقت او را شستشو می دهم و غذا به او می خورانم می گوید: خدا
ترا ببخشد و همنشین و هم درجه حضرت موسی (علیه السلام) در بهشت کند موسی (علیه السلام) فرمود: ای جوان بشارت می دهم به تو که خداوند دعای او را درباره ات مستجاب گردانیده است، جبرئیل به من خبر داد که در بهشت تو همنشین من هستی.[12]

________________________________________
[1] . مریم/ 12- 14.
[2] . مریم / 31- 32.
[3] . پاک نیا، عبدالکریم، پدر، مادر شما را دوست دارم. ص 213.
[4] . مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج74، باب 2 ح 94.
[5] . پاک نیا، عبدالکریم، پدر، مادر شما را دوست دارم، ص 214.
[6] . مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج71، باب2، ح32.
[7] . صداقت، سید علی اکبر، یکصد موضوع پانصد داستان، جلد اول، ص 138.
[8] . شهید دستغیب شیرازی، سید عبدالحسین، گناهان کبیره، جلد اول، ص 131.
[9] . همان، ص 131.
[10] . مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج71، باب 2 ح 3.
[11] . متقی، هندی، کنزالعمال، جلد16، ص 468.
[12] . صداقت، سید علی اکبر، یکصد موضوع پانصد داستان، جلد اول، ص 138.

مرحوم آیت الله مجتهدی می فرمود : باید پدر و مادر از شما راضی باشد و الا به دردنخواهی خورد ، باید خیلی به آن‌ها احترام بگذاری . کاری کن پدر و مادر برای تو دعا کنند که دعای آنان مستجاب است چرا که حضرت رسول اکرم صلی الله و علیه و آله و سلم می‌فرماید : « اربعه لا ترد لهم دعوه امام عادل و والدٌ لِولده و الرجل یدعو لاخیه بِظهر الغیب و المظلوم : چهار نفر دعایش برنمیگردد و مستجاب می‌شود ؛ ۱- امام عادل ۲- پدر و مادر در حق فرزند ۳- کسی که برای برادر مؤمنش در غیاب او دعا کند ۴- مظلوم»

پس تا می‌توانی به پدر و مادرت احترام بگذار که اثرات معنوی زیادی دارد ، جوانی پدر پیری داشت شب عروسی وقتی کنار همسرش بود متوجه سرفه‌های مکرر پدرش شد ، از نزد عروس بیرون رفت و پالودهٔ سیبی درست کرده و به پدر داد تا سینهٔ او نرم شود و سرفه کمتر اذیتش کند . جوان گفت : وقتی پالودهٔ سیب را به پدرم دادم کنارش نشستم تا آرام بگیرد ، وقتی پدرم خوابید از نزدش دور شدم و دیدم میل عجیبی به نماز شب پیدا کرده ام ، با این که در طول عمرم نماز شب نخوانده بودم ، مشغول نماز شب شدم و تا کنون که ۲۷ سال می‌گذرد یک شب هم نماز شبم قضا نشده است و این نتیجهٔ احترام و خدمت به والدین است.

ابویزید بسطامی را پرسیدند:

 که این معروفی (شهرت) به چه یافتی؟

 گفت: آن را هم به دعای مادر، که شبی مادر از من آب خواست. بنگریستم در خانه آب نبود، کوزه برداشتم.به جوی رفتم آب بیاوردم.چون بر سر مادر آمدم، خوابش برده بود. با خود گفتم که اگر بیدارش کنم من بزهکار باشم.بایستادم تا مگر بیدار شود. تا بامداد بیدار شد. سربلند کرد و گفت: چرا ایستاده ای؟ قصه بگفتم.

 برخاست و نماز کرد و دست بر دعا برداشت و گفت:

 الهی چنان که این پسر مرا بزرگ و عزیز داشت، اندر میان خلق او را بزرگ و عزیز گردان.

مرحوم کلینی و احترام به پدر

منزل مرحوم شهید حاج شیخ احمد کافی (ره) ؛ از سمت چپ اولین نفر پدر مرحوم کافی ؛ حجت الاسلام میرزا محمد کافی (ره) - سال 1355

 مرحوم کافی (ره) نحوه احترام خود به پدر را این طور نقل میکند : {پدر من یک وقت کاسب بود الان کاسب هم نیست داخل خانه نشسته … با اینکه پسر بزرگش من هستم ، زن دارم ، چهار پنج تا بچه دارم… اما ای جوان های عزیز ، ای کاسب ها ، ای تاجرها ، ای محصّل ها، ای کارگرها ، به همه شما می گویم.به جان ولی عصر (عج) قسم، با این ریش و با این عمامه و با این قبا و با این عبا و یک مختصر عنوانی که در اجتماع دارم… اگر می روم مشهد یا پدرم می آید به تهران، در جلوی برادرهایم و زن و بچه هایم ، خم میشوم و دست این بابای پیرم را مکرر بوسه می زنم چون خیر از این کار دیده ام }

با استفاده از لینک های زیر سخنرانی های مرحوم شهید شیخ احمد کافی (ره) را در مورد احترام به پدر و مادر و حقوق والدین دانلود بفرمائید :

حضرت حجت الاسلام والمسلمین شهید شیخ احمد کافی (ره) { موضوع سخنرانی : حقوق والدین ، حقوق فرزندان ، خداوند سه دسته را بی حساب به جهنم می برد ، روضه سیدالشهداء (ع) و …. }

حضرت حجت الاسلام والمسلمین شهید شیخ احمد کافی (ره) { موضوع سخنرانی : احترام به مادر ، حقوق پدر و مادر و فرزندان ، اُویس قرنی ، اثر نفرین مادر ، روضه حضرت علی اکبر (ع) و ….. }