باید از قیام خونین كربلا عبرت گرفت تا در قیام سبز مهدوی سربلند بیرون آمد. هر چند كه امتحانات و ابتلائات عصر غیبت بسیار پیچیده تر از آن زمان است كه به برخی موارد اشاره می شود:

1- دشواري حفظ دين: در دوران امام حسين (علیه السلام) بر اساس بدعت‏هاي خلفا و تبليغات بني اميه، دين بي ارزش و بازار دنيا پررونق بود: «الناس عبيد الدنيا و الدين لعق علي السنتهم مادرّت معايشهم فاذا محصّوا بالبلاء قلّ الديّانون»[1] «مردم بنده دنيا هستند و دين لقلقه زبانشان مي‏ باشد، مادامي كه زندگي دنياي آنها تأمين شود. اما همين كه در بوته امتحان قرار گرفتند، دين داران كم خواهند بود.»

اگر نبود حسين (علیه السلام) – اين خط روشن ولايت و وارث پيامبران - چراغ دين، آخرين كورسوهاي خود را مي‏زد. در عصر انتظار نيز حفظ دين، از سخت‏ترين كارها است. امام صادق(علیه السلام) مي‏فرمايد: «براي صاحب اين امر (حضرت مهدي (علیه السلام)) غيبتي خواهد بود. هر كس در روزگار غيبت او دين خود را حفظ كند، مانند كسي است كه تيغ‏هاي تيز گياه قتاد را بادستش صاف و هموار سازد؛ سپس حضرت با دست [مبارك‏] خويش اشاره فرمود كه چگونه بادست، تيغ‏هاي قتاد را بايد هموار ساخت. آنگاه افزود: كدام يك از شما تا به حال توانسته است، خارهاي خنجرگونه قتاد را به دست بگيرد؟ سپس حضرت سر به زير افكند و مدتي سكوت كرد؛ آن گاه افزود: براي صاحب اين امر، غيبتي است كه در روزگار دشوار غيبت، هر بنده خدايي بايد تقوا پيشه كند و دينش را حفظ نمايد»

ادامه »

1- مبارزه با ظلم و ستمگری: امام حسين (علیه السلام) حكومت یزید را سبب نابودی دین می داند و می فرماید: «عَلَى‏ الْإِسْلَامِ‏ السَّلَامُ‏ إِذْ قَدْ بُلِيَتِ الْأُمَّةُ بِرَاعٍ مِثْلِ يَزِيدَ»[1] «آنگاه كه امت گرفتار فرمانروایی چون يزيد گردند بايد فاتحه اسلام را خواند.

به همین جهت امام با قاطعيت مي‏ گويد: «مثلي لايبايع مثله»[2] «حضرت مهدي (علیه السلام) نيز با هيچ‏كس سر سازش ندارد»، چنانكه در بیان علل غیبت حضرت، یكی از علل را هم مقابله با طاغوت و نداشتن بعیتی از آنها را ذكر كرده اند. «ما منّا احدٌ الاَّ و يقع في عنقه بيعة لطاغية زمانه الاّ القائم… لئلا يكون لاحد في عنقه بيعة اذا خرج»[3] امام حسن(علیه السلام) فرمود: «هر كدام از ما (اهل بيت(علیه السلام)) در زمان خود بيعت حاكمان و طاغوت‏هاي زمان را (از روي تقيه) به عهده داريم، مگر قائم… تا هنگامي كه قيام مي‏كند بر گردنش بيعت حاكمي نباشد.»

حسين (علیه السلام)، با شهادت خود، باعث رسوايي و در نتيجه نابودي دولت بني اميه شد. مهدي (علیه السلام) نيز با ظهور خود، باعث رسوايي و تزلزل تمامي دولت‏هاي مستكبر، خواهد شد؛ «اذا قام القائم ذهب دولة الباطل»[4] «هنگامي كه قائم قيام كند، هر دولت باطلي از بين مي‏رود.»

در دعای ندبه می خوانیم: «أینَ قاسم شوكه المعتدین أینَ هادم ابنیه الشّرك و النّفاق أینَ مبید اهل الفسوق و العصیان و الطّغیان …أینَ مبید العتاه و المرده» «كجاست درهم شكننده شوكت ستمگران؟ كجاست ویران كننده بناهای شرك و نفاق؟ كجاست هلاك كننده اهل فسق و گناه و طغیان؟… كجاست هلاك كننده مستكبران و سركشان؟» [5]

2- اصلاح‏گري‏: امام حسين(علیه السلام) و مهدي(علیه السلام) دو اصلاح‏گرانی سترگ‏اند. امام حسين(علیه السلام) مي‏ فرماید: «انِّي لَمْ‎اَخْرُجْ اَشِراً وَ لا بَطِراً ولا مُفْسِد‎اً وَ لاظالِماً، وَ ‎اِنَّما خَرَجْتُ لِطَلَبِ الِاصلاحِ فِي اُمةِ جَدِّي محمدˆاُريدُ اَنْ آمُرَ بِالْمَعْروفِ و اَنْهي عَنِ المُنْكَرِ و اَسيرَ بِسيرةِ جَدِّي محمدˆو اَبي عَليِّ بنِ‌ اَبِي‌ طالِبٍ»[9]من نه از روي سرمستي و گستاخي و نه براي فساد و ستم‎گري حركت كردم بلكه تنها براي طلب اصلاح در امّت جدم حركت كردم مي‎خواهم امر به معروف و نهي از منكر كنم و به سيرة جدم و پدرم علي بن‌ابي‌طالب عمل كنم. در مورد حضرت مهدي نيز آمده است: «ليصلح الامة بعد فسادها»[10] «خداوند به وسيله حضرت مهدي(علیه السلام) اين امت را پس از آن‏كه تباه شده‏اند، اصلاح مي‏ كند.

3- بیداری امّت: هدف حضرت مهدي(علیه السلام)، نجات انسان‏ها از بردگي فكري و برداشتن زنجيرهاي اسارت از آنان است. امام باقر (علیه السلام) مي‏فرمايد: «اذا قام القائم ذهب دولةالباطل»»[11]هنگامي كه قائم قيام كند، هر آينه باطل از بين مي‏رود. هدف امام حسين (علیه السلام) نيز در «زیارت اربعين» چنين بيان شده است: «و بذل مهجة فيكليستنقذ عبادك من الجهالة و حيرة الضالة» «خون خود را تقديم تو كرد، تا انسان‏ها را از ناداني و گمراهي رهايي بخشد.» پس هدف هر دو، احياي دين و جلوگيري از انحطاط ارزش‏ها است.

4- برگرداندن عزّت‏ دین: عزّت اساس حركت حسيني و مهدوي است و مي‏تواند اساس سياست راهبردي حكومت ديني در سطح روابط بين المللي باشد. حكومت ديني - به عنوان زمينه ساز دولت كريمه مهدوي - از هرگونه رابطه و مذاكره‏اي كه شائبه ذلّت داشته باشد، پرهيزمي‏كند. منتظر «دولت عزيز»، خود بايد عزيز باشد، چرا كه حكومت جهانی حضرت مهدی را عزّت بخش حقیقی دین معرفی كرده اند.

امام حسين(علیه السلام) مي‏فرمايد: «والله لا‎اعطيكم بيدي اعطاءَالذليلِ و لا اَفِرُّ فِرارَ العبيد»»[15] به خدا قسم دستم را (به نشانة بيعت) از روي خواري و ذلّت به شما نمی دهم و مانند بردگان فرار نمي‏كنم. باز فرمود: «موتٌ في عِزٍّ خيرٌ من حياةٍ في ذُلٍّ»»[16] مرگ در عزت، بهتر از زندگي در ذلّت است.»

5- احیاء حقیقی سنت: عصر امام حسين(علیه السلام)، عصر غربت دين بود و عصر انتظار نيز چنين است. قيام حسين و فرزندش مهدي(علیه السلام) براي احياي دين است. منتظر مهدي، بايد از دين و ضرورت، قلمرو، و زبان آن و… تحليلي عميق داشته باشد؛ تا در اين عصر- كه عصر شبهات و فتنه‏ها است – بتواند زمينه ساز حركت مهدي (عج) باشد.

حسين بن‌علي در نامه‎اي كه ضمن آن از بزرگان بصره دعوت به همياري و همراهي با وي كرده است، علّت و هدف از نهضت خويش را چنين بيان مي‎كند: «اَنَا اَدْعُوكُمْاِلي كِتابِ الله ِوَ سُنَّةِ نَبِيِّهˆفَاِنَّ الْسُنَّةَ قَدْ اُميتَتْ وَ اِنَّالْبِدْعَةَ قَدْ اُحْيِيَتْ»[17] «من شما را به كتاب خدا و سنّت پيامبرش مي‎خوانم. همانا سنّت پيامبر(صلی الله علیه و آله) به كلی از بين رفته است و بدعتها زنده شده است‎، اگر سخـن مرا بـشنويد، شما را بـه راه راسـت هدايت خـواهم كرد.»
در مورد حضرت مهدی(عج) هم آمده است: «يحيي ميّت الكتاب والسنة» «چون مهدي قيام كند، آنچه را كه از كتاب و سنت متروك مانده، زنده خواهد ساخت.».[18] او دین را نه تنها احیاء می نماید، بلكه آن را جهانی و فراگیر می سازد.»

پی نوشت:

[1] ابن طاووس، على بن موسى، اللهوف على قتلى الطفوف / ترجمه فهرى، 1جلد، جهان - تهران، چاپ: اول، 1348ش.ص 24.
[2] بحارالانوار، ج 44، ص 325.
[3] بحارالانوار، ج 51، ص 132 و نيز ر.ك: همان، ص 135و كمال الدين، ص 480.
[4] كافي، ج 8، ص 38، امام باقر (علیه اسلام)
[5] مفاتیح الجنان، دعای ندبه.
[6] ابن‌اعثم كوفي، كتاب الفتوح، ج5، ص21؛ خوارزمي، مقتل‌الحسين، ج1، ص189 ـ 188؛ ونزديك به اين تعابير: ابوجعفر محمّد بن‌علي بن‌شهراشوب ، مناقب آل‌ابي‌طالب ، ج4،ص97‎.
[7]بحارالانوار، ج 51، ص 83 (به نقل از رسول اكرم(صلی الله علیه و آله)
[8]كافي، ج 8، ص 278.
[9]شيخ مفيد، الارشاد، ج2، ص 98؛ طبرسي، إعْلامُ الوَرَي بِأعْلامِالهُدَي،ص238؛خوارزمي،پيشين،ج1،ص253؛ابن‌شهراشوب، مناقب آل‌ابي‌طالب، ج4،ص75؛ ابن‌نما، مُثِيرُ‌الاحزان، ص51.
[10] ابن‌شهراشوب، پيشين، ج4، ص 75.
[11] طبري، همان، ج 5، ص357‎‎؛بَلاذُري، انساب‌الاشراف، ج2، ص335‎.
[12] نهج البلاغه، خ 138.
[13] تحفالعقول، ص 245.
[14] نهج البلاغه، خ 138.
[15] ارشاد شيخ مفيد، ص231
[16] تاريخ الامم و الملوك، ج 5، ص 407
[17] الغيبة، نعماني ص 317
[18] ابصار العين، ص 120